«اضطراب حالتی روانی است که برانگیختگی داخلی یا خارجی شدید و عموما ترس، تردید و نگرانی همراه است.»
همهی افراد در طول زندگی در موقعیتهایی قرار میگیرند که موقعیت و اتفاقات، باعث میشود اضطراب را تجربه کنند. انسان از بدو تولد تا آخرین لحظههای عمر میتواند درگیر اضطراب شود. خردسالی که به خاطر نبود مادرش گریه میکند یا کودکی که صبح ها قبل از رفتن به مدرسه اضطراب جدایی از والدینش را دارد. بزرگسالی که در رابطه با مسائل روزمره و یا شغلیاش با اضطراب دست و پنجه نرم میکند اضطراب را تجربه میکنند. پدر و مادری که مدام نگران آینده فرزندانشان هستند. حتی یک قرار ملاقات دوستانهی ساده میتواند تنش و دلشوره عجیبی را در فرد به وجود آورد.اضطراب معمولا همیشگی است و با انجام اقدامهای مختلف درباره موضوعی واحد از بین نمیرود.
آیا اضطراب با استرس یکی است؟
خیر. درواقع استرس پاسخ طبیعی فرد نسبت به مسائل و مشکلات است. مثل اینکه فردی در کوهستان با طوفان مواجه میشود. به طبع استرس و احساس خطر ایجاد شده در ذهن کوهنورد با مشکل موجود نسبت صحیح دارد و اگر کوهنورد دچار استرس نشود و تا حدی از نظر ذهنی و جسمی برانگیخته نشود اقدامات ایمنی لازم با کیفیت درست انجام نمیشود. اما اضطراب، واکنشی است که نسبت صحیحی با مشکل یا وضعیت موجود ندارد مثل این اینکه یک باد ساده در کوهستان باعث شود تمام اقداماتی که هنگام یک طوفان سهمگین انجام میشود را انجام دهیم (هرچند که بعد، باز هم آرامش حاصل نمیشود). در واقع منبعی که باعث اضطراب میشود با پاسخ فرد همخوانی ندارد و فرد بیش از حدی که باید به آن واکنش نشان میدهد(که همان اضطراب است).
نشانه های اختلالات اضطراب و علائم آن چیست؟
علائم اضطراب در هر فردی متفاوت است اما از عمده ترین علائم اضطراب میتوان به دو دسته زیر اشاره کرد.
علائم جسمی اضطراب
_ تغییرات ضربان قلب
_ تنفس سطحی و پی در پی
_ کاهش انرژی و خستگی
_ مشکلات گوارشی و معده
_ تعریق
_ بی اختیاری یا تکرر ادرار
_ بی حسی یا احساسات متفاوت در بدن مثل سوزن سوزن شدن یا تغییر دمای ناگهانی
علائم روانشناختی اضطراب
_ عدم تمرکز
_ بی قراری و تحریک پذیری
_ مشکلات خواب
_ مشکلات جنسی همچون بی میلی جنسی
درمان اضطراب
لازم است بدانیم حل کردن مشکلات اضطرابی خیلی اوقات با تفکر منطقی یا درمان فقط از روش رواندرمانی انجام نمیشود و معمولا تکنیکهای شناختی و تنآرامی یا دارو در روند بهبود حال فرد کمک قابل توجهی میکنند. اصولا دلیل اضطراب همیشه چیزی که فرد فکر میکند نیست. و پس زمینه های فکری و زندگی گذشتهی فرد به صورت طولی و در طول زندگی، شرایط موجود او را به وجود آورده. نشخوار فکری و حلاجی کردن “بیش از حد” با این که شاید به ظاهر کمک کننده باشد اما مشکلی را حل نمیکند.
لزوم مراجعه به درمانگر یا متخصص در حوزه اضطراب از این نظر حائز اهمیت است که اضطراب و انواع آن جزو اختلالات پیشرونده ( اختلالهایی که با گذشت زمان به شدت و نوع آنها اضافه میشود) است و عدم درمان اختلالهای این چنینی، موجب پیشرفت و شدت گرفتن بیماری فرد خواهد شد.
نکته قابل توجه برای افرادی که با اختلال اضطراب و سایر اختلالات روانشناختی روبرو هستند توجه به این نکته است که تمام احساسات و حالاتی که تجربه میکنند نشاندهنده ضعف یا کمبودی در آنها نیست و با بهبود بیماری این نشانهها هم از بین میرود. در واقع نشانههای اختلالها مثل کند شدن جریان تفکر یا افزایش ضربان قلب، مشکلات تحصیلی و شغلی، مشکلات عاطفی جنسی و … همگی در نقش یک کارمند اداره پست هستند! پستچی ای که فقط میخواهد بگوید دوست من، شما از نظر روانی حالتان بد شده است باید بیشتر به فکر خودتان باشید.
معرفی کتاب:
یک از کتابهای بسیار خوب در حوزه روانشناسی و روانتحلیلی کتاب تکههای از یک کل منسجم نوشته پونه مقیمی است. دکتر مقیمی در این کتاب با زبانی شیوا و ساده به بیان نکتهها مهمی پرداخته است. مطالعه این کتاب قطعابرای شناخت خودمان و شاید مهمتر از آن دوست داشتن خودمان یکی از بهتری منابع است.
در این لینک میتوانید معرفی و خلاصهای از بعضی قسمتهای کتاب در وبسایت طاقچه مشاهده کنید